რა­ტომ­ღაც ისე მოხ­და, რომ ამ კვი­რა­ში, ერ­თ­დ­რო­უ­ლად, დი­დი სი­ა­მოვ­ნე­ბაც მი­ვი­ღე, ვი­ა­მა­ყე და ამა­ვე დროს, გუ­ლიც დამ­წყ­და, ცო­ტა არ იყოს და მეტ­კი­ნა… თით­ქოს, გულ­დაწყ­ვე­ტის, სი­ნა­ნუ­ლის ამ უსი­ა­მოვ­ნო გრძნო­ბას აქამ­დეც უნ­და შევ­ჩ­ვე­ო­დი, აღარ უნ­და მი­მექ­ცია ყუ­რადღე­ბა, მაგ­რამ…

გა­სულ კვი­რას, ექ­ს­პ­რომ­ტის სა­ხით, მე­გო­ბარ­მა ქა­ლებ­მა, შვი­ლებ­თან, შვი­ლიშ­ვი­ლებ­თან ერ­თად, მცხე­თის მო­ნა­ხუ­ლე­ბა გა­დავ­წყ­ვი­ტეთ. არც კი მახ­სოვს მცხე­თა­ში ბო­ლოს რო­დის ვი­ყა­ვი. ცო­ტა ქა­რი­ა­ნი, მაგ­რამ თბი­ლი, მზი­ა­ნი, ნამ­დ­ვი­ლი გა­ზაფხუ­ლის დღე დაგ­ვემ­თხ­ვა. ორი სავ­სე მან­ქა­ნით, პირ­ველ რიგ­ში, ჯვარ­ზე ავე­დით. ტაძ­რის გზა­ზე, წი­თელ-ყვი­თე­ლი ჭინ­ჭე­ბით შე­ფე­რა­დე­ბუ­ლი დი­დი ნატ­ვ­რის ხე ჯერ კი­დევ ბავ­შ­ვო­ბი­დან მახ­სოვს. ახ­ლა, ოც­ნე­ბე­ბის, სურ­ვი­ლე­ბის, ნატ­ვ­რე­ბის ამ­ს­რუ­ლე­ბე­ლი ეს ფე­რა­დო­ვა­ნი ხე და­ნარ­ჩე­ნი ხე-ბუჩ­ქის­გან დი­დად აღარ გა­მო­ირ­ჩე­ვა. ყვე­ლა ხის, ბუჩ­ქის ტო­ტებ­ზე ჩა­მო­კი­დე­ბულ-ჩა­მო­კონ­წი­ა­ლე­ბულ­მა ცის­ფერ-ვარ­დის­ფერ­მა ცე­ლო­ფა­ნის პარ­კებ­მა ტა­ძარ­თან მი­სას­ვ­ლე­ლი გზის­პი­რა ბუჩ­ქ­ნა­რი მთლი­ა­ნად ერთ დიდ მა­ხინჯ, ნატ­ვ­რე­ბი­სა და ოც­ნე­ბე­ბის არამ­ს­რუ­ლე­ბელ, მატყუ­ა­რა "ნატ­ვ­რის ტყედ" აქ­ცია. ჯვარს ვუ­ახ­ლოვ­დე­ბო­დით, მან­ქა­ნი­დან ვი­ყუ­რე­ბო­დით, მოფ­რი­ა­ლე ფე­რად ნაგ­ვის პარ­კებს ვით­ვ­ლი­დით-ვერ ვით­ვ­ლი­დით და სი­ნა­ნუ­ლით, სირ­ცხ­ვი­ლით გაჟ­ღენ­თი­ლი ერ­თი კითხ­ვა გვიტ­რი­ა­ლებ­და - "ვინ ყრის? ვინ აგ­დებს? ვინ ანაგ­ვი­ა­ნებს? ვინ არ უვ­ლის?..." ჯვარ­ზე ავე­დით! მოფ­რი­ა­ლე ნაგ­ვის პარ­კებ­მა და ხალ­ხ­მა საგ­რ­ძ­ნობ­ლად იმა­ტა. იმა­ტა უპატ­რო­ნო ძაღ­ლებ­მა და მათ­მა საყ­ვა­რელ­მა ლეკ­ვებ­მა; იშ­ვი­ა­თი უგე­მოვ­ნე­ბო­ბის სუ­ვე­ნი­რე­ბის, ბა­ტი-ბუ­ტის, თუ თა­ნა­მედ­რო­ვე ენა­ზე ვიტყ­ვი, პოპ­კორ­ნის გამ­ყიდ­ვე­ლებ­მა; მათხოვ­რებ­მა; კლი­ენ­ტე­ბის მომ­ლო­დი­ნე დან­ჯღ­რე­უ­ლი ტაქ­სე­ბის მძღო­ლებ­მა და მათ­მა ანეკ­დო­ტებ­მა და დე­დის გი­ნე­ბამ; ამაყ ქარ­თ­ველ მა­მა­კა­ცებ­თან "პოდ­რუჩ­კ­გაყ­რილ­მა" ვულ­გა­რულ­მა რუ­სის ქა­ლებ­მა; მოკ­ლე­კა­ბი­ან­მა, ფაქ­ტი­უ­რად ტიტ­ველ­მა, მაგ­რამ თავ­საფ­რებ­წაკ­რულ­მა, იაფ­ფა­სი­ა­ნი აზე­ლი­ლი მა­კი­ა­ჟით და­ხა­ტულ­მა, უტ­რი­რე­ბუ­ლად დი­დი, ზი­ზილ­პი­პი­ლო სამ­კა­უ­ლე­ბით და­ხუნ­ძ­ლულ­მა, ხმა­უ­რი­ან­მა, "უშუ­ა­ლო" გო­გო­ებ­მა; მხრებ­ში მოხ­რილ­მა, კა­ი­ტი­პუ­რად მო­კუ­ზულ­მა, ჩა­კუ­ზულ­მა, გა­უ­პარ­სავ­მა და და­ჟი­ნე­ბუ­ლი, ცო­ტა არ იყოს და თავ­ხე­დუ­რი მზე­რის მტყორ­ც­ნელ­მა, ყო­ვე­ლი გა­დად­გ­მუ­ლი ნა­ბი­ჯის შემ­დეგ კბი­ლებ­შო­რის ოს­ტა­ტუ­რად მფურ­თხე­ბელ­მა და ლუ­დის ერ­თი აუცი­ლე­ბე­ლი ბოთ­ლით ხელ­ში ბი­ჭებ­მა; იქ­ვე დაგ­დე­ბულ­მა, გა­დაგ­დე­ბულ­მა კო­კა-კო­ლის, წყლის პლას­ტ­მა­სის ბოთ­ლებ­მა, ფან­ტას და ლუ­დის რკი­ნის ქი­ლებ­მა, ნა­ჭა­მი მზე­სუმ­ზი­რის, პუ­რის, ხი­ლის გო­რებ­მა, ბორ­ც­ვებ­მა; ტყლა­პის, ჩურ­ჩხე­ლე­ბის, თხი­ლის, ინ­დუ­რი იაფი­ა­ნი ბი­ჟუ­ტე­რი­ის, თურ­ქუ­ლი შარ­ფე­ბის, სან­თ­ლე­ბის, ხა­ტე­ბის, ჯვრე­ბის, ხევ­სუ­რუ­ლი, სვა­ნუ­რი, კა­ხუ­რი ქუ­დე­ბის… დახ­ლებ­მა. აუხ­ს­ნე­ლად იმა­ტა - მრა­ვალ­ფე­რო­ვან­მა უსი­ა­მოვ­ნო სურ­ნელ­მა...

ყვე­ლა ეს, ზე­მოთ ჩა­მოთ­ვ­ლი­ლი, სა­ნა­ხა­ობ­რი­ვი ბა­რი­ე­რე­ბი გა­დავ­ლა­ხეთ და რო­გორც იქ­ნა, ჯვარ­ზე ავე­დით, გა­და­ვი­ხე­დეთ, თვა­ლუწ­ვ­დე­ნე­ლი, სუნ­თ­ქ­ვის შემ­კ­ვ­რე­ლი ხე­დით დავ­ტ­კ­ბით, უნი­კა­ლურ ტა­ძარს ავ­ხე­დეთ, შე­ვე­დით, სან­თ­ლე­ბი და­ვან­თეთ, გარ­შე­მო ვი­სე­ირ­ნეთ. ცო­ტა ხანს იქ­ვე, ტაძ­რის კე­დელ­თან, სა­უ­კუ­ნუ­ვონ ქვებ­ზე ჩა­მოვ­ს­ხე­დით, მე­რე კვლავ ხედს და­ვუბ­რუნ­დით. მცხე­თას, მტკვარს, მთებს გა­დავ­ხე­დეთ და სი­ნა­ნუ­ლის მკვეთ­რ­მა გრძნო­ბამ მტკივ­ნე­უ­ლად, ყვე­ლას ერ­თ­დ­რო­უ­ლად, გაგ­ვ­კ­რა - ტაძ­რის ასა­შე­ნებ­ლად ეს ად­გი­ლი ხომ ქარ­თ­ვე­ლებ­მა შე­არ­ჩი­ეს?! ეს ტა­ძა­რი-შე­დევ­რი ხომ ქარ­თ­ვე­ლებ­მა ააშე­ნეს?! ეს პრო­პორ­ცია, სი­სა­და­ვე, დახ­ვე­წი­ლო­ბა ხომ ქარ­თ­ვე­ლე­ბის ნა­ხე­ლა­ვია?! მხო­ლოდ ამ ად­გი­ლის­თ­ვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი ეს სა­ოც­რად ამაღ­ლე­ბუ­ლი, ძლი­ე­რი, თით­ქოს დამ­მუხ­ტა­ვი, მომ­ნუს­ხ­ვე­ლი აურა ხომ ქარ­თ­ვე­ლებ­მა შექ­მ­ნეს?!

სვე­ტიცხო­ველ­თან გა­ნახ­ლე­ბუ­ლი, რეს­ტავ­რი­რე­ბუ­ლი, გა­ლა­მა­ზე­ბუ­ლი, ძვე­ლი მცხე­თის ვიწ­რო, მო­პირ­კე­თე­ბუ­ლი ქუ­ჩე­ბით მი­ვე­დით. გზა­დაგ­ზა, ყვე­ლა პა­ტარ-პა­ტა­რა დუ­ქან­თან, პუ­რის საცხობ­თან, სუ­ვე­ნი­რე­ბის მა­ღა­ზი­ას­თან, ჩურ­ჩხე­ლე­ბის და ტყლა­პის გამ­ყიდ­ვ­ლებ­თან ვჩერ­დე­ბო­დით. შამ­ფურ­ზე აც­მუ­ლი დაბ­რა­წუ­ლი მწვა­დის, შო­თი პუ­რის და ერ­თი ჭი­ქა წი­თე­ლი ღვი­ნის, დიდ, ხის კას­რებ­ზე გაშ­ლი­ლი ნა­ტურ­მორ­ტე­ბით ვტკბე­ბო­დით; ახალ­გა­მომ­ცხ­ვა­რი ქარ­თუ­ლი პუ­რის სურ­ნე­ლით ვძღე­ბო­დით; ცხე­ნებ­გა­მობ­მულ, წი­თელ ეტ­ლ­ზე ბავ­შ­ვებს ფო­ტო­ებს ვუ­ღებ­დით და სი­ა­მოვ­ნე­ბა-სი­ა­მოვ­ნე­ბა­ში, ნელ-ნე­ლა, ბუმ­ბე­რა­ზი ტაძ­რის გა­ლა­ვანს ვუ­ახ­ლოვ­დე­ბო­დით.

ტაძ­რის გა­ლა­ვან­თან კი ნა­ფა­რე­უ­ლის, ბა­ზა­ლე­თის, კავ­სა­ძის, ბარ­ნო­ვის, ფა­ლი­აშ­ვი­ლის ქუ­ჩე­ბის შუქ­ნიშ­ნებ­თან მდგო­მი და ჩვენ­თ­ვის, პი­რა­დად ჩემ­თ­ვის, კარ­გად ნაც­ნო­ბი, პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლი, ვა­კე­ლი მათხოვ­რე­ბის არ­მია დაგ­ვ­ხ­და! რო­გორ გა­ე­ხარ­დათ! გვიც­ნეს! და კვი­რა დღის, მცხე­თის, სვე­ტიცხო­ვე­ლის და კარ­გი ნაც­ნო­ბო­ბის, რო­გორც თვი­თონ ამ­ბობ­დ­ნენ, ძვე­ლი "და­ქა­ლო­ბის" ხათ­რით, ათ­მა­გი მოგ­ვ­თხო­ვეს. ტა­ძარ­ში შე­ვე­დით, სან­თ­ლე­ბი და­ვან­თეთ, და­ვათ­ვა­ლი­ე­რეთ, შეძ­ლე­ბის­დაგ­ვა­რად თან­მ­ხ­ლებ ბავ­შ­ვებს ტაძ­რის მოკ­ლე ის­ტო­რია მო­ვუ­ყე­ვით, ბაგ­რა­ტი­ონ­თა საფ­ლა­ვე­ბი და­ვათ­ვა­ლი­ე­რე­ბი­ნეთ, თი­თო­ე­უ­ლი ხა­ტის, მას­თან დან­თე­ბუ­ლი სან­თ­ლის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა ავუხ­სე­ნით, ტაძ­რი­დან გა­მოს­ვ­ლი­სას, მო­წი­წე­ბით პირ­ჯ­ვა­რი გა­და­ვი­წე­რეთ, ეზო­ში გა­მო­ვე­დით, იქ­ვე, მზე­ზე, ხის სკამ­ზე ჩა­მოვ­ჯე­ქით, სვე­ტიცხო­ვე­ლის ტაძ­რის ბუმ­ბე­რა­ზო­ბით, გე­ნი­ა­ლუ­რო­ბით ვტკბე­ბო­დით… გარ­შე­მო კი რა­ტომ­ღაც ყვე­ლა გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად და ად­გი­ლის­თ­ვის სრუ­ლი­ად შე­უ­ფე­რებ­ლად ხმა­უ­რობ­და, იცი­ნო­და, ჭამ­და, ერ­თ­მა­ნეთს ეძახ­და, ეძებ­და, პო­უ­ლობ­და, უხა­რო­და. ვი­ღა­ცა თეთრ ნე­ი­ლო­ნის ბეწ­ვის ქურ­ქ­სა და ვარ­დის­ფერ ნე­ი­ლო­ნის კა­ბა­ში გა­მოწყო­ბილ, დიდ, ნე­ი­ლო­ნის ბაფ­თე­ბი­ან, პა­ტა­რა, მსუ­ქან გო­გოს უყ­ვი­რო­და, უჯავ­რ­დე­ბო­და და ბაფ­თა­ჩაწ­ნილ ნაწ­ნავს ქა­ჩავ­და. ვი­ღა­ცა - ატი­რე­ბულ ბავშვს ტა­ძარ­ში ძა­ლით ექა­ჩე­ბო­და - "ნუ მიშ­ლი ნერ­ვებს! შენ მო­ის­პი შე­ნა!..." ვულ­გა­რუ­ლი რუ­სი ქა­ლე­ბი და ამა­ყად თა­ვა­წე­უ­ლი ქარ­თ­ვე­ლი მა­მა­კა­ცე­ბი, შეყ­ვა­რე­ბუ­ლი წყვი­ლე­ბი, მა­კი­აჟ­მოთხუპ­ნუ­ლი, მოკ­ლე­კა­ბი­ა­ნი, მაგ­რამ თავ­საფ­რი­ა­ნი გო­გო­ე­ბი და კბი­ლებ­შო­რის ოს­ტა­ტუ­რად გა­დამ­ფურ­თხე­ბე­ლი ბი­ჭე­ბი, მზე­სუმ­ზი­რის, პოპ­კორ­ნის, სუ­ვე­ნი­რე­ბის, სტა­ლი­ნის გა­მო­სა­ხუ­ლე­ბი­ა­ნი ჭი­ქე­ბის, წყლის, ტყლა­პის გამ­ყიდ­ვე­ლე­ბი, ხმა­უ­რი­ა­ნი, მრა­ვალ­შ­ვი­ლი­ა­ნი ოჯა­ხე­ბი, ღი­პი­ა­ნი, მე­ლო­ტი, წი­თუ­რი კა­ცე­ბი, მსუ­ქა­ნი, მო­უვ­ლე­ლი, თმა­შე­უ­ღე­ბა­ვი, დაღ­ლი­ლი ქა­ლე­ბი, ჭრე­ლაჭ­რუ­ლად ჩაც­მუ­ლი და ტაძ­რის გარ­შე­მო ან­ცად მორ­ბე­ნა­ლი, და­ჭე­რო­ბა­ნას, და­მა­ლო­ბა­ნას მო­თა­მა­შე ხმა­უ­რი­ა­ნი ბავ­შ­ვე­ბი… სვე­ტიცხოვ­ლის ეზო­ში კი­დევ უფ­რო უხ­ვად იყო.

მზე­ზე ვის­ხე­დით, ტა­ძარს ვუც­ქერ­დით, ვის­ვე­ნებ­დით, ვფიქ­რობ­დით, ვა­მა­ყობ­დით, გვსი­ა­მოვ­ნებ­და და სი­ნა­ნუ­ლის უსი­ა­მოვ­ნო გრძნო­ბა მა­ინც არ გვას­ვე­ნებ­და. სი­ნა­ნუ­ლი - რეს­ტავ­რი­რე­ბულ, გა­ლა­მა­ზე­ბულ, მოვ­ლილ და ასე ვერ­და­ნა­ხულ, არ­და­ფა­სე­ბულ მცხე­თა­ზე; რე­ლი­გი­ურ, ან უფ­რო მე­ტად, ზო­გად უკულ­ტუ­რო­ბა­ზე, გა­უ­ნათ­ლებ­ლო­ბა­ზე, სიბ­ნე­ლე­ზე, გა­ჭირ­ვე­ბა­ზე...

სარ­წ­მუ­ნო­ე­ბა, ყვე­ლა­ნა­ი­რი წი­ნა­აღ­მ­დე­გო­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, ხომ ჩვენ­მა წი­ნაპ­რებ­მა შეგ­ვი­ნარ­ჩუ­ნეს? სვე­ტიცხო­ვე­ლი ხომ ჩვენ­ნა­ირ­მა ქარ­თ­ვე­ლებ­მა აგ­ვი­გეს, შე­მოგ­ვი­ნა­ხეს? ხომ ეს იყო და დღემ­დე არის ჩვე­ნი გე­მოვ­ნე­ბა, ეს­თე­ტი­კა, რწმე­ნა, ძა­ლა? ჯვა­რის, სვე­ტიცხო­ვე­ლის… უნი­კა­ლუ­რი მარ­თ­ლ­მა­დი­დებ­ლუ­რი, ქარ­თუ­ლი ტაძ­რე­ბის თვით­მ­ყო­ფა­დო­ბა, ამაღ­ლე­ბუ­ლო­ბა, სუ­ლი­ე­რე­ბა, დახ­ვე­წი­ლო­ბა, სიძ­ლი­ე­რე დღემ­დე ხომ მოგ­ვი­ტა­ნეს?

მცხე­თის ცნო­ბილ სა­ლო­ბი­ეს­თან კი ნამ­დ­ვი­ლი დი­დი, გრძე­ლი სა­ცო­ბი დაგ­ვ­ხ­ვ­და. მორ­ჩი­ლად, მან­ქა­ნე­ბის ქა­ო­ტურ, ჭეშ­მა­რი­ტად ქარ­თულ სა­ცობ­ში ვი­დე­ქით. ვინ სად უხ­ვევ­და, რა­ტომ?! რო­მე­ლი­მე მან­ქა­ნა მო­უ­ლოდ­ნე­ლად, ნერ­ვი­უ­ლად გა­მო­დი­ო­და მწკრი­ვი­დან, სა­წი­ნა­აღ­მ­დე­გო მხა­რეს გა­და­დი­ო­და, მთლი­ან მოძ­რა­ო­ბას სა­ბო­ლოო პა­რა­ლი­ზე­ბას უკე­თებ­და?! ვინ ვის უსიგ­ნა­ლებ­და, რამ­დენს, რა­ტომ?! ვინ იქ­ნევ­და ხე­ლებს?! ყვე­ლა ერ­თ­დ­რო­უ­ლად, ერ­თ­ნა­ი­რად, სადღაც გაძ­რო­მას, შეძ­რო­მას, გა­მოძ­რო­მას, გავ­ლას, ვი­ღა­ცის, თუნ­დაც ერ­თი მან­ქა­ნით გას­წ­რე­ბას, რა­ღაც მო­გო­ნი­ლი, მხო­ლოდ ქარ­თ­ვე­ლი მძღო­ლის­თ­ვის გა­სა­გე­ბი უპი­რა­ტე­სო­ბის მო­პო­ვე­ბას, გვერ­დით მჯდო­მი მო­ჯაჯღა­ნე ცო­ლის მი­ჩუ­მე­ბას, მო­უს­ვე­ნა­რი, მო­უთ­მე­ნე­ლი, მო­ში­ე­ბუ­ლი შვი­ლე­ბის მი­ტუქ­ს­ვას და სხვა­ზე ად­რე, სხვა­ზე უცებ, სხვა­ზე გემ­რი­ე­ლად, სა­მარ­ხო ქოთ­ნის ლო­ბი­ოს მირ­თ­მე­ვას ცდი­ლობ­და… და ყვე­ლა - წი­თე­ლი, ოქ­როს­ფე­რი, "სვე­ლი ას­ფალ­ტის" ფე­რი, ახა­ლი, ბრჭყვი­ა­ლა, ძვე­ლი, ძირ­გა­ვარ­დ­ნი­ლი მან­ქა­ნე­ბის, ჯი­პე­ბის, მერ­სე­დე­სე­ბის, ჟი­გუ­ლე­ბის, ოპე­ლე­ბის… ყვე­ლა მძღო­ლი ერ­თ­დ­რო­უ­ლად, გუ­ლი­ა­ნად, გემ­რი­ე­ლად, მა­მა­პა­პუ­რად, ქარ­თუ­ლად, ჯიგ­რუ­ლად, ერ­თ­მა­ნეთს და ისე, პრო­ფი­ლაქ­ტი­კის­თ­ვი­საც, სა­კუ­თარ ცო­ლებს აგი­ნებ­და.

ქარ­თ­ვე­ლე­ბი წმინ­და ქა­ლაქ­ში, წმინ­და ად­გი­ლებ­ზე, ულა­მა­ზეს ტაძ­რებ­ში, ბუ­ნე­ბა­ში, სა­სი­ა­მოვ­ნოდ, ამაღ­ლე­ბუ­ლად, ლოც­ვა­სა და სან­თ­ლე­ბის დან­თე­ბა­ში, ოჯა­ხურ გა­რე­მო­ში, მე­გობ­რებ­თან, თა­ნა­მე­მა­მუ­ლე­ებ­თან, ერ­თ­მორ­წ­მუ­ნე "ძმებ­თან" და "დებ­თან" ერ­თად გა­ტა­რე­ბულ, დი­დი მარ­ხ­ვის ერთ-ერთ კვი­რა დღეს ას­რუ­ლებ­დ­ნენ და სახ­ლ­ში, ტე­ლე­ვი­ზო­რებ­თან ჭი­კა­ი­ძის, ან "ორი ვარ­ს­კ­ვ­ლა­ვის", ან ინ­გა გრი­გო­ლი­ას ტოკ-შო­უს სა­ნა­ხა­ვად მი­იჩ­ქა­როდ­ნენ... და­ი­ღა­ლენ. ჩვენც და­ვი­ღა­ლეთ, ძა­ლი­ან ვი­სი­ა­მოვ­ნეთ, მაგ­რამ სი­ნა­ნუ­ლის უსი­ა­მოვ­ნო გრძნო­ბა, რა­ტომ­ღაც დღემ­დე გა­მომ­ყ­ვა და ახ­ლა თქვენ გა­გი­ზი­ა­რეთ.

ქეთევან იგნატოვა